پرسش :

آيا تفأل زدن به قرآن صحيح است؟ در كتاب اصول كافي، ج 4 حضرت صادق‏(عليه‏السلام) تفأل زدن به قرآن را نهي كرده‏اند و در توضيح آمده است كه تفأل زدن به قرآن امكان دارد باعث بدگماني به قرآن شود. اين در حالي است كه مفاتيح الجنان در حديثي از رسول اكرم‏(صلي الله وعليه وآله) تفأل زدن به قرآن را مجاز شمرده است. آيا تفأل زدن به قرآن صحيح است.

پاسخ :
تفأل بر دو قسم است: تفأل به خير و تفأل به بدي كه همان فال بد زدن است كه در عربي "تطيّر" و "طيره" مي‏نامند و ريشه اصلي آن كلمه "طير" به معني "پرنده" مي‏باشد و از آن جا كه عرب فال بد را غالبا. به وسيله پرندگان مي‏زد، گاهي صداي كلاغ را به فال بد مي‏گرفت و گاهي پريدن پرنده‏اي را از دست چپ نشانه تيره روزي مي‏پنداشت. كلمه "تطيّر" به معني فال بد زدن به طور مطلق آمده است. به همين جهت در روايات‏ تفسير نمونه، ج 6، ص 316.
اسلامي مذمت و نهي از تفأل شده، همان طور كه در قرآن مجيد كراراً به آن اشاره گرديده و محكوم شده است، از جمله در حديثي از پيغمبر اكرم‏صلي الله وعليه وآله نقل شده كه: "الطيره شرك". فال بد زدن و آن را مؤثر در سرنوشت‏ تفسير نمونه، ج 6، ص 318.
آدمي دانستن يك نوع شرك به خدا است".
اين حديث مطلق است و شامل قرآن و غير آن مي‏شود.
قسم دوم، تفأل به خير است. در حديث است كه پيامبرصلي الله وعليه وآله فرمود: "تفألوا بالخير تجدوه؛ كارها را به فال نيك بگيريد و اميدوار باشيد تا به آن برسيد". طلب خير با قرآن كه استخاره مي‏باشد، از قسم دوم است، كه‏ مرحوم حاج شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان ذكر فرموده و آن را مجاز دانسته‏اند. علماي عصر حاضر از جمله امام خميني استخاره را كه "طلب خير از خدا كردن است" به وسيله قرآن مجاز دانسته‏اند. ايشان مي‏فرمايد: "مشورت با خداوند متعال و استخاره از طرق مأثوره براي رفع تحير اشكال ندارد".
امام خميني، استفتائات، ج 2، ص 28.
بنابراين به گفته مرحوم مجلسي بايد روايات نهي شده از تفأل به قرآن را تأويل كرد؛
اوّلاً: بگوييم مراد از اين احاديث نهي از فال گشودن از قرآن است كه احوال آينده را از آيات استنباط كنند، چنان كه برخي از جاهلان اين آيه را وسيله روزي خود كرده، به اين نحو مردم را فريب مي‏دهند.
ثانياً: مراد از اين روايات، نهي از تفأل و تطمير باشد كه اكثر خلق از ديدن و شنيدن بعضي امور، فال بد مي‏زنند و بعضي را بر خود مبارك و بعضي را شوم مي‏گيرند، يعني از شنيدن بعضي از آيات، فال نيك و فال بد مي‏گيرند. شايد حكمتش اين باشد كه باعث كم اعتقادي مردم به قرآن نگردد، اگر موافق نيفتاد. بنابراين، ابوالفضل طريقه دار، استخاره و تفأل، ص 128.
حديث نقل شده از اصول كافي نيز از اين قبيل روايات است.
eporsesh.com